Hoogsensitieve personen ontvangen veel meer omgevingssignalen dan anderen vanwege hun overontwikkelde zintuiglijke waarnemingsvermogen. Zodoende worden externe prikkels – zoals geluiden, gesprekken, geuren, spanningen, stress en emoties – extreem duidelijk en intens waargenomen. Doordat de hersenen van hooggevoelige personen veel frequenter en intenser worden geprikkeld, kan mentale en emotionele overbelasting ontstaan. Kortom: hooggevoeligheid…
Hoogsensitiviteit wordt niet gezien als ziekte, maar veeleer als karaktereigenschap. Foutieve omgang met hooggevoeligheid kan desalniettemin leiden tot onder meer vermoeidheidsklachten, CVS/ME, fibromyalgie, overspannenheid of zelfs een burn-out. Vooral hoogsensitieve kinderen kunnen ernstig worden beïnvloed en beperkt door hun hoogsensitiviteit. Daarom hierbij 9 tips voor hoogsensitieve volwassenen & kinderen om beter om te leren gaan met hun hooggevoeligheid…
1. Kenmerken & symptomen herkennen van hoogsensitiviteit
Hoogsensitiviteit kan een karaktereigenschap zijn die je probleemloos met je meedraagt. Mensen kunnen echter ook last ondervinden aan hoogsensitiviteit. In dat geval is het belangrijk om de kenmerken en symptomen van een HSP te kunnen identificeren. De belangrijkste kenmerken van hoogsensitiviteit zijn:
- Veel in je opnemen (ook stemnuances & lichaamstaal)
- Je snel ongemakkelijk voelen & snel van slag zijn
- Ontwikkelde fantasie & intuïtie
- Creatief & kunstzinnig
- Perfectionistisch & accuraat
- Sociaal & zorgzaam
- Hulpvaardig & goedgezind
- Makkelijk verliefd worden
- Makkelijk verbanden zien & verbindingen leggen
- Interesse in spiritualiteit & mystiek
- Neiging tot afzondering
- Behoefte aan harmonie
- Hekel aan zakelijke, competitieve of vijandelijke omgeving
- Veel plannen maken & weinig ondernemen
- Stressgevoelig (symptomen als maagpijn, onrustige darmen, kriebelende zenuwen of onbehaaglijkheid)
- Je volledig – maar hals over kop – ergens in storten
- Jezelf vaak op de laatste plaats zetten
Al deze kenmerken hoeven overigens niet per se te duiden op hoogsensitiviteit.
2. Hooggevoeligheidstest ondergaan als hoogsensitief denkt te zijn
Veel mensen herkennen bepaalde kenmerken van hoogsensitiviteit bij zichzelf. Dat is logisch, want het zijn er nogal wat. Als je een sterk vermoeden hebt dat je hoogsensitief bent, dan kun je een hoogsensitiviteit-test ofwel hooggevoeligheidstest ondergaan. Op de website ‘Hooggevoelig.nl’ vind je een handige online “hoogsensitiviteit test” die je binnen een mum van tijd de gewenste opheldering kan geven.
3. Beperkingen accepteren als je hoogsensitief bent
Hoogsensitiviteit kent verschillende vormen en gradaties. De een heeft er weinig tot geen last van; de ander ervaart dagelijks problemen en belemmeringen door toedoen van zijn/haar hoogsensitiviteit. Als je door je hooggevoeligheid wordt beperkt, dan is het van cruciaal belang om je beperkingen als zodanig te herkennen, te erkennen en als een deel van jezelf te accepteren. Het negeren van je beperkingen lijdt doorgaans namelijk tot verergering van je klachten. Door open te staan voor je hoogsensitiviteit, zul je bovendien bekender worden met je grenzen.
4. Duidelijke grenzen stellen indien je hoogsensitief bent
Hooggevoeligheid ofwel hoogsensitiviteit is afgeleid van de Engelse term ‘Highly Sensitive Person’ ofwel ‘HSP’, wat zoveel betekent als “uiterst gevoelige persoon”. In Nederland staan mensen met hooggevoeligheid bekend als ‘hoogsensitieve personen’ of ‘hooggevoelige personen’. Hoogsensitieve personen zijn vaak geneigd tot helpen, toegeven, toestaan, opofferen en permitteren. Voor een hoogsensitief persoon is het echter extra belangrijk om grenzen te stellen. Omdat indrukken en prikkels zo intens en frequent worden ervaren, wordt dit al snel te veel. Het is dan ook belangrijk om duidelijke grenzen te stellen… Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen in je omgeving. Bovendien is het belangrijk om je grenzen nadrukkelijk aan te geven en ze niet te (laten) overschrijden.
5. Naar je lichaam luisteren in geval van hoogsensitiviteit
Je lichaam is sterk verbonden met je geest. Als je goed naar je lichaam luistert, zul je dan ook veel te weten komen over je mentale en emotionele grenzen. Je zult leren welke prikkels, signalen en indrukken je de meeste energie kosten en hoe je deze kunt ontlopen. Let wel: je leert je leert je grenslijnen en beperkingen vaak pas kennen na een lange periode van “trial & error” (vallen & opstaan). Toch kunnen hoogsensitieve personen (HSP) hun voordeel doen door open te staan voor de signalen die worden afgegeven door hun eigen lichaam.
6. Voldoende rust nemen als je hoogsensitief bent
Rust, Orde & Regelmaat (ROR) zijn de belangrijkste pijlers voor een HSP. Ze zorgen er namelijk voor dat je niet wordt overmand door je hoogsensitiviteit. Mensen, emoties, lawaai en veeleisend werk, kunnen je binnen relatief korte tijd lichamelijk en emotioneel uitputten. Het is daarom uiterst belangrijk om je regelmatig terug te trekken en alleen te zijn. Ook slaap(kwaliteit) en pauzes zijn extra belangrijk voor een HSP. Dankzij voldoende rust, orde en regelmaat kun je je accu opladen en alle opgedane indrukken en invloeden verwerken.
7. Aantal indrukken beperken indien je hoogsensitief bent
Indrukken zijn alle dingen die we dagelijks meemaken. Indrukken worden beleefd door te horen, te zien, te voelen, te proeven en te ruiken. Indrukken worden daarom ook wel zintuigelijke waarnemingen of prikkels genoemd. Hoogsensitieve personen (HSP) zijn extreem ontvankelijk en gevoelig voor indrukken. Als je hoogsensitief bent, moet je jezelf dus niet te vaak of langdurig blootstellen aan indrukken en prikkels. Volgepropte agenda’s en druk bezochte plekken kun je dan ook maar beter vermijden als HSP zijnde. Zodoende wordt je minder makkelijk overdonderd door externe prikkels en andermans emoties.
8. Emoties de baas blijven in geval van hoogsensitiviteit
Hooggevoelige personen pikken andermans emoties doorgaans moeiteloos – en vaak onbewust – op. Als je hoogsensitief bent, kan het dus lastig zijn om jouw emoties te onderscheiden van andermans emoties. Als je je niet voldoende afschermt voor de mensen om je heen, kunnen de gevoelens van een ander zelfs als de jouwe aanvoelen. Het is daarom van cruciaal belang om interne en externe emoties uit elkaar te houden. Als je je zonder aanwijsbare reden verdrietig, moedeloos of boos bent, probeer dan te achterhalen of de emoties die je voelt ook echt de jouwe zijn. En houd in gedachten dat je nimmer verantwoordelijk bent voor andermans gevoelens of problemen.
9. Ervaring & kennis opdoen als je hoogsensitief bent
Ervaring maakt wijs. Het is dan ook raadzaam om zo veel mogelijk informatie en kennis op te doen met betrekking tot hoogsensitiviteit. Praat erover met lotgenoten… Lees enkele boeken over hooggevoeligheid (o.a. ‘Hoogsensitieve Personen’ van Elaine N. Aron)… En struin het internet af naar nieuwe wetenswaardigheden en onderzoeksresultaten!
Hooggevoeligheid bij kinderen…
Hooggevoelige kinderen zijn ontvankelijker voor “zintuiglijke waarnemingen” dan andere kinderen. Het gaat hierbij niet alleen om horen, voelen, ruiken, proeven en zien, maar veeleer om het oppikken van andermans emoties. Doordat emoties makkelijker worden opgepikt en intenser binnen komen, hebben ze een grotere impact op je kind. Hooggevoelige kinderen kunnen zodoende overdonderd raken door andermans emoties.
1. Indrukken beperken bij hooggevoelige kinderen
Indrukken komen voort uit alle dingen die we dagelijks meemaken. Indrukken worden beleefd door horen, zien, voelen, proeven en ruiken. Overgevoelige kinderen dienen niet aan te veel indrukken te worden blootgesteld, en al helemaal niet tegelijkertijd. Volgepropte agenda’s en druk bezochte plekken dienen dan ook zo veel mogelijk te worden vermeden. Voldoende slaap en regelmatige pauzes zijn bovendien een must.
2. Geluiden dempen voor een hooggevoelig kind
Extreem harde, hoge of lage geluiden en meerdere geluiden die elkaar verstoren (ruis) kunnen erg hinderlijk zijn voor hooggevoelige kinderen. Zet de muziek daarom niet te hard… Zet geen televisie aan tijdens het eten. Praat niet door elkaar heen (dus ieder op zijn beurt) en beperk onnodig lawaai in de klas, thuis en andere omgevingen.
3. Hooggevoelig kind = geduld uitoefenen!
Hooggevoelige kinderen nemen doorgaans meer details waar dan andere kinderen. Waarnemen vergt zodoende meer aandacht, concentratie en tijd. Hooggevoelige kinderen doen er dan ook langer over om informatie te verwerken en situaties tot zich door te laten dringen. Het is belangrijk dat hooggevoelige kinderen hiervoor de tijd krijgen. Pushen of haasten werkt doorgaans averechts. Geduld, orde, regelmaat en rust hebben doorgaans een positieve uitwerking.
4. Concentratie van hooggevoelige kinderen vergemakkelijken
Hooggevoelige kinderen zijn doorgaans snel afgeleid. Licht, kleuren, bewegingen en geluiden kunnen een hooggevoelig kind gemakkelijk uit zijn/haar concentratie brengen. Ook om die reden is een rustige, ordelijke en gedisciplineerde omgeving wenselijk.
Als een overgevoelig kind serieus wordt genomen en wordt bijgestaan door zijn/haar omgeving, dan zal hij/zij beter leren omgaan met de onzekerheid, gespannenheid, ongemak en angst die overgevoeligheid met zich mee kan brengen. Heb jij aanvullende tips & adviezen voor hoogsensitieve personen? Laat hieronder je reactie achter!